DAGJE VALKENSWAARD
Zie voor reisinfo onder aan de pagina.
De inleiding van Frank Paumen ook onder aan de pagina.
WOENSDAG 18 OKTOBER 2023
Het Brabantse Valkenswaard heeft enkele bijzondere zaken om te gaan bekijken.
Met ons dagje Valkenswaard bezoeken we niet alleen Valkenswaard zelf maar we gaan naar een volstrekt uniek museum, het Steendrukmuseum. Van een dergelijk museum bestaat er maar één in de wereld.
Steendrukken of lithografie werd in 1798 uitgevonden door Alois Senefelder.
We bekijken enkele beroemde werken en we gaan een werkend atelier bezoeken. Ook brengen we een bezoek aan een ander unicum: het terrein van de vogelverschrikkers, het Frans van Bestpark.
Frans van Bestpark
Voor wat betreft het natje en het droogje vinden we gastvrijheid in de Kunstkeuken, op korte loopafstand van de parkeerplaats op het Carillonplein.
De kunstkeuken is gevestigd in het voormalige gemeentehuis en is ook een galerie met heel veel mooie schilderijen en andere kunst.
Voorlopig programma:
10.00/10.30 aankomst Kunstkeuken. koffie/thee met iets erbij.
11.00 vertrek naar het Frans van Bestpark. Er wordt regelmatig in dit park een festival gehouden, maar wij gaan naar de unieke tentoonstelling van ca. 100 vogelverschrikkers gemaakt door kunstenaars, personen in de kunst en creatieve geesten.
11.40 aankomst vogelverschrikkers
12.10 vertrek idem
12.50 lunch Kunstkeuken
14.10 vertrek naar Steendrukmuseum > Korte wandeling door de hoofdstraat van Valkenswaard..
14.50 aankomst aldaar tevens toegang tot het er achter gelegen Valkerijmuseum.
16.30 vertrek naar Kunstkeuken
17.10 aankomst afscheidsdrankje
18.00 naar huis
Eigen bijdrage: € 48,00 p.p.
In bezit van museumkaart?
Dan is de EB € 39,00 p.p.
Inbegrepen: koffie/thee, bezoeken, entree steendrukmuseum met rondleiding; aperitief, lunch, afscheidsdrankje.
AANMELDEN: stuur een mail aan antonhblok@planet.nl of bel hem op!
0548 78 57 59 >>>>vermeld wel of je in het bent van een GELDIGE museumkaart
Ik ben niet overal geweest, maar dat staat wel op mijn lijstje – Susan Sontag
DAGJE VALKENSWAARD
WOENSDAG 18 OKTOBER 2023
REISINFO voor de deelnemers
Voor wat betreft het natje en het droogje vinden we gastvrijheid in de Kunstkeuken.
De kunstkeuken is gevestigd in het voormalige gemeentehuis en is ook een galerie met heel veel mooie schilderijen en andere kunst.
PARKEREN
Kan op het Carillonplein. Voor de navigatie. Torenstraat 5554 NK Valkenswaard.
Enkele minuten te voet via de Kerkweg naar de Markt
De Kunstkeuken, Markt 23 Tel. 040 201 68 14
Voorlopig programma:
10.00/10.30 aankomst Kunstkeuken. koffie/thee met iets erbij.
11.00 vertrek naar het Frans van Bestpark. Er wordt regelmatig in dit park een festival gehouden, maar wij gaan naar de unieke tentoonstelling van ca. 100 vogelverschrikkers gemaakt door kunstenaars, personen in de kunst en creatieve geesten.
11.40 aankomst vogelverschrikkers
12.10 vertrek idem
12.50 lunch Kunstkeuken
14.10 vertrek naar Steendrukmuseum > Korte wandeling door de hoofdstraat van Valkenswaard..
14.50 aankomst aldaar tevens toegang tot het er achter gelegen Valkerijmuseum.
16.30 vertrek naar Kunstkeuken
17.10 aankomst afscheidsdrankje
18.00 naar huis
Inbegrepen: koffie/thee, bezoeken, entree steendrukmuseum met rondleiding; aperitief, lunch, afscheidsdrankje.
Denk om je GELDIGE museumkaart! Bijgaand deelnemerslijst
DAGJE VALKENSWAARD
WOENSDAG 18 OKTOBER 2023
DEELNEMERSLIJST Geldige museumkaart?
Koos en Paula Aartsen nee
Ruud en Hanny Beins ja 1x
Anne en Clara Bruinsma ja
Jos Burghouts ja
Paul de Greef en Liduine Hoyinck ja 1 x
Jerina Helmerhorst en Fred van Ommen nee
Anke van der Linden ja
Elly en Bart Ras nee
Marijke Russ van Mook nee
Ger Swinkels nee
Elly Timmermans ja
Frank Paumen
18
ANVR Valkenswaard, Inleiding van Frank Paumen
Bezoek woensdag 18 oktober. KunstKeuken.
Een uitzonderlijke locatie waar historie, kunst en verkoop bij elkaar komen in een zeer gezellige sfeer.
Eigenaar Danny Lange, die tevens voor belangstellenden een korte rondleiding wil geven in zijn “museum”, dat ook de aanwezige kunst etc. verkoopt.
Graag vertelt hij voor of na de lunch over de aanwezige kunst.
Programma:
10.00 -10.30 Aankomst Kunstkeuken. Koffie met iets er bij
11.00 – Te voet naar Frans van Bestpark Vogelverschrikkers
12.00 – Terug naar de Kunstkeuken
12.50 – Lunch Kunstkeuken
14.00 – Steendrukmuseum – Valkenrijmuseum
16.30 – Drankje Kunstkeuken
U zit hier op een zeer bijzondere locatie namelijk de “Kunstkeuken”. Dit was vroeger het gemeentehuis en beneden bij de huidige toiletten was ook het politiebureau, inclusief 2 cellen. Het pand stamt uit 1927. Een van de rijke fabrikanten, Frans van Best, schonk de gemeente 400 gulden om er een sierlijke dakconstructie op te zetten. Voor het pand is, op de straat, nog een afbeelding van een valk te zien. En aan de overkant staat een valkenier met een valk op zijn handschoen.
Schuin aan de overkant staat een klein ‘protestant’ kerkje. Wat nu in gebruik is als geliefde trouwlocatie.
Valkenswaard heeft zijn historie te danken aan het trainen van Valken voor de jacht. Vorsten uit de gehele, toen bekende wereld, kwamen naar Valkenswaard om hun Valken te bewonderen en vooral te kopen. Soms inclusief de trainer/valkenier. Dit gebeurde van de 15e tot de 19e eeuw. Het vangen van Valken en africhten was een hele kunst. En tevens een zeer lucratieve handel, de top van de handel hiervan was in de zeventiende eeuw. Er werd zoveel geld mee verdiend dat de toenmalige bewonderaar, o.a. de Engelsman Richard Hamond (1773 – 1845) een groot legaat bij zijn dood schonk aan de gebroeders Van Best (1864). De laatste Valkenier was Karel Mollen (1854-1935)
De gebroeders Van Best zagen een opkomende markt in de toenmalige industrie, en zijn sigaren gaan produceren. Ook het drogen van de bladen was in die tijd een hele kunst en er ontstonden diverse speciale droogschuren. In 1864 werd de eerste kerverij in gebruik genomen. In de 19e eeuw ontstonden heel veel kleine fabriekjes en toeleveringsbedrijven, die sigaren rolden en de bladen ontdeden van hun nerven (het zogenaamde kerven). Dit wordt ook wel het zogenaamde striepen van de bladeren genoemd. In carnavalstijd heet het dorp daarom niet voor niets Striepersgat. Een groot aantal van de toenmalige sigarenfabrikanten ligt ook hier begraven op het oude kerkhof van Valkenswaard. Denk aan o.a. Willem 11, maar ook Louwerva, Hamilton, Argana, Varva, Tubo, Kerkhof, Rederijker en graaf Willem, maar nog zoveel meer namen. De basis voor de Hofnar werd gelegd, alsmede de bekende Willen 2 sigaren. De sigarenindustrie was arbeidsintensief en trok veel arbeiders naar Valkenswaard. Het huidige winkelcentrum, Kerverij (winkelcentrum) is er naar dit ambacht vernoemd.
In Valkenswaard bevinden zich enkele bekende wind- en watermolens. Een van die bekende watermolens was de Venbergse (1227) watermolen. Het was een zogenaamde “ban” molen waar de boeren verplicht waren hun graan te laten malen. Bekend is de familie Rietra, die de Venbergse molen in 1973 hebben gerestaureerd. Het was nog niet zo lang geleden een bekende uitspanning. Maar ook de Dommelse watermolen is werkelijk een plaatje.
Bijzonder is het gebied De Groote Heide, ten zuiden van Valkenswaard, met een overloop naar België met als centraal punt De Achelse Kluis. Een toenmalig klooster (1850) waar ook bier werd gebrouwen. Tegenwoordig zitten hier geen kloosterlingen meer, maar is het een soort uitspanning. Onderdelen van dit gebied zijn o.a. het Leenderbosch en de Beverbeekse heide. Vroeger mochten kloosterlingen alleen putwater drinken In 1833 werd deze regel geschrapt. Trappistenbier wordt gebrouwen door de order van Cistercienzers. Het is dus geen biersoort, maart de omschrijving waar het vandaan komt. Wel moet het binnen een abdij gebrouwen worden. Zo ontstonden diverse biersoorten waaronder Westmalle, Chimay en Westvleteren. Jarenlang brouwden ze voor eigen gebruik. Gelukkig na de 1e wereldoorlog ook voor de burgerij.
Teuten (hannekemaaiers en kiepkerrels) trokken in der tijd door het Brabantse land. Soort van handelsreizigers met potten en pannen, textiel en andere waren. Zij trokken uit Denemarken via Duitsland naar Nederland en België. O.a. ontstaan van V&D en C&A. Een van die bekende routes loopt door dit gebied. Valkenswaard stond op een kruising van wegen.
Op die grens lag ten tijde van de Eerste Wereldoorlog de zogenaamde Doodendraad. Langst deze draad vielen gedurende de oorlog meer dan 1000 doden. Op de draad stond een spanning van meer dan 2000 volt. De totale lengte is 332 km. Van Limburg tot Zeeuws-Vlaanderen. Dit ter voorkoming van spionnen, verzetslieden, smokkelaars of vluchtelingen. De mens had echter toen geen idee van de kracht van de stroom.
Hier in het klooster, werd bier gebrouwen van gerstekorrel tot trappist.
Natuurlijk is de Malpie een onderdeel van de Groote Heide. In het voorjaar staan hier nog erg veel klaproos velden in bloei. De bloem bekend uit de eerste wereldoorlog of voor de Belgen de Groote Oorlog, omdat hij overal groeide en een bijzondere rode kleur had. Verder in de herfst een prachtige hei met paarse gloed.
Overal in deze omgeving zie je hier grote “sleutels” staan, als een merkteken of poort naar een uniek landschap.
In Valkenswaard bevindt zich ook een zeer bijzondere Bunker. Een bijzondere plek waar de Duitsers de gesprekken afluisterde die in Engeland plaatsvonden tussen o.a. Churchill en Eisenhouwer. Het is een soort van boerderij met wel muren van drie meter dik. Ook vormde het de plek van het bekende Engelandspiel. Veel verzetsstrijders vielen daardoor in Duitse handen.
Valkenswaard is ook de plaats van de start van de bevrijding op Nederlands grondgebied van “Operatie Marketgarden.” Hier overschreed het XXX ste Britse legerkorps en iets verder naar het noorden de zogenaamde Air Borne divisie de Nederlandse grens.
Een ander bekendheid in onze plaats was zeker het reisbureau van Jan Swinkels. Genaamd “Touring Service”. Jan Swinkels was ten tijde van de oorlog actief in het verzet. Was onder andere bij de padvinderij en het Rode Kruis. Ten tijde van de bevrijding van Nederland, nu 80 jaar geleden werd hij zeer zwaar gewond en op de stapel lijken gelegd. Echter de pastoor zag dat hij nog leefde en hij werd met spoed naar het ziekenhuis gebracht. Daar werd hij, zo ver als mogelijk weer opgelapt. Was eigenlijk oorlogsinvalide, maar wilde daar niets van weten. Begon een drukkerijtje in 1948. Het pand waarin hij zat, branden in 1962 af. Toen vestigde hij zich op de Eindhovenseweg. Kalkte de ramen wit en startte opnieuw zijn drukkerij. Mede winkeliers vonden de dicht gekalkte raam niet zo prettig en hij hing er wat posters op van reisbureau Brabant uit Eindhoven. Klanten vroegen of ze bij hem ook reizen konden boeken en zo verkocht hij zijn eerste treinkaartje naar Parijs. Later betrok hij het pand in de huidige Corridor. Jan was bij vele bekend tijdens de studiereizen, door het tekenen van gezichten op schoteltjes.
Valkenswaard is tegenwoordig vooral bekend om zijn paardensport. Jan Tops liet hiervoor ten zuiden van Valkenswaard een complete arena bouwen en er wordt gesproken dat er over niet al te lange tijd zelfs een 5 sterren tent/hotel er bij komt. Diverse zeer bekende springruiters hebben vervolgens de weg naar Valkenswaard gevonden, waaronder de dochter van Bruse Springty. Die kopen dan ook maar meteen een zeer grote villa met stallen. Ook de wereldkampioen mennen heeft hier zijn weide gevonden. Boyd Excell is meervoudig wereldkampioen 8x, en heeft hier een complete eigen men-arena gebouw, voor deze tak van sport. Naast het mennen zijn er natuurlijk meerdere personen actief zoals een groom. Hij geeft de info over het rijden en hoe te rijden. Ik moest een keer een interview doen en reed ik mee achter op zijn menwagen, dat was zijn kantoor, zo sprak hij later tot mij. Valkenswaard heeft ook een zeer bekend koetsenmuseum (Fam. Van den Heuvel), met werkelijk een unieke collectie rijtuigen van bierwagen tot trouw- en rouwkoets en alles wat er bij hoort. Zij, dit bedrijf, zijn wereldberoemd om het bouwen van de hedendaagse menwagens. Zij maken hier complete wagens met unieke aandrijving. Zeker de moeite waard om nog eens terug te komen, bijvoorbeeld bij een van de grotere evenementen. Verder een bijzondere Spaanse ruiter en een Australische amazone van wereldformaat. De sjeiks, liefhebbers van paarden uit de Arabische landen, vliegen meestal op Budel. Een kleine lokale luchthaven in de nabijheid van Valkenswaard.
Verder wordt hier veel gefietst en gekanood. En natuurlijk niet te vergeten het Eurocircuit en het Bloemencorso in september (2.5 miljoen dahlia’s worden hierin verwerkt met meer dan 30.000 bezoekers). Het heeft een zeer grote weekmarkt en men zegt; dat het wel de beste van Brabant is.
Vogelverschrikkerfestival (13e editie) Een evenement wat niet meer weg te denken is uit ons dorp. Om de 2 jaar vindt een 9 daags event plaats. Het is vooral een feest van verbinding. Het bestaat al meer dan 25 jaar en bijna alles is gratis. Vooral veel muziek en cultuur. En natuurlijk de ontmoetingen.
Steendrukmuseum > tentoonstelling Louis Favre (1891-1956) bekend om zijn veel kleurengebruik. Veel stillevens. Alphonse Mucha, Adolphe Willette, Jan Toorop, Edgar Fernhout en Jan Sluyters etc. Vooral ook de bekende posters van bijvoorbeeld de “Moulins Rouge” die bij de reismensen zeker bekend is. Het is eigenlijk de voorloper van ASML en de basis van de microship. Alois Senefelder vond bij toeval in 1798 uit dat je afbeeldingen op steen kan drukken. Eigenlijk het ontstaan van de Lithography. Het is een levend museum, waar nog steeds gewerkt met deze vorm van druk op stenen. Het museum is opgericht in 2001 door Peter-Louis Vrijdag. Hij was de derde telg uit een drukkerijgeslacht. In het museum werken zo’n 60 vrijwilligers om dit verhaal door te geven. Uit de gehele wereld komen mensen naar dit specifieke unieke museum. U zult het vanmiddag beleven en zien.
Sigarenmuseum geeft een beeld van de historie van het dorp en de ontwikkeling van deze tak van industrie.
Valkerij museum ga terug in de tijd en hoe het e.e.a. ontstaan is. Geeft een goed beeld van hoe het ging en ligt achter het Steendrukmuseum.
Dommelsche bierbrouwerij. Nu onderdeel van een van de grootste brouwerijen ter wereld “Inbev”. Brouwt hier al eeuwen zijn bier, omdat het water op grote diepte hier zo geschikt voor is.
Gedichtentafels (Frans Hoppenbrouwers) 26 tafels met een boek en vogeltje en 2 gedichten. Een van Frans en een van een Valkendswaardse scholier.
ASML, al heel veel in de pers geweest met een enorm te kort aan personeel. Maar vooral bekend om zijn ontwikkeling van de bekende machine voor het maken van chips. Hier worden nog steeds nieuwe uitvingen gedaan en de meeste industrie en vooral apparaten kunnen niet meer zonder deze zeer efficiënte aansturingen. Hier in de regio alleen al 40.000 werknemers
Dutch Design week en Glow zijn bekende uitingen binnen de regio en trekken bezoekers vanuit de gehele wereld. Dutch Design vindt plaats in oktober 350.000 bezoekers en Glow 750.000 bezoekers in november. Het is een uniek lichtfestival.
Zo nu op naar de Vogelverschrikkers. Ongeveer 8 minuten lopen!